در سرويس هاي ميزباني وب دو سرويس سرور مجازي و سرور اختصاصي نسبت به ساير سرويس ها از انعطاف پذيري و اختيارات بيشتري برخوردار بوده و كاربران مي توانند به صورت دلخواه سرويس مورد نظر را Config نموده و در صورت نياز نرم افزار هاي مورد نظر را بر روي آن نصب نمايند. در اين مقاله اين دو سرويس با يكديگر مقايسه شده و تفاوت هاي آن ها شرح داده شده است.
عموما سرويس هاي ميزباني بر اساس ميزان اختيارات كاربر در استفاده به سه گروه اصلي "ميزباني اشتراكی"، "سرور مجازی" و "سرور اختصاصی" تقسيم مي شوند.
اگر بخواهيم به طور خلاصه با يك مثال تفاوت اين سرويس ها را بيان كنيم مي توانيم به محل سكونت افراد اشاره كنيم. سرويس اشتراكی مانند يك خوابگاه دانشجويي مي باشد كه در آن به صورت همزمان تعدادي آدم زندگي مي كنند. تعداد اين افراد بسته به ظرفيت خوابگاه متفاوت بوده و همچنين امكانات محدودي نيز در اختيارشان قرار داده شده است. سرور مجازي مانند يك آپارتمان مي باشد كه هر واحد از آن متعلق به يك خانواده است هرچند موارد مشتركي بين واحدها وجود دارد اما دسترسي به هر واحد مختص فردي خاص بوده و امكانات موجود در هر واحد نيز بسيار بيشتر از خوابگاه دانشجويي است. اما سرور اختصاصي كه نسبت به موارد قبلي كامل تر است مانند يك خانه دربستي مي باشد كه به صورت تمام و كمال در اختيار يك خانواده قرار داده مي شود و به جز اين خانواده هيچكس به آن دسترسي نداشته و حق استفاده از آن را نخواهد داشت.
ميزباني اشتراكي (Shared Hosting)
ميزباني اشتراكي نوعي از ميزباني وب است كه در آن يك سرور بين تعدادي كاربر (بسته به سخت افزار و پهناي باند سرور) به اشتراك گذاشته شده و كاربران به صورت همزمان از اين سرور استفاده مي كنند. در هاست اشتراکی مديريت امكاناتي كه در اختيار كاربر قرار داده شده توسط كنترل پنل ميزباني مي باشد و كاربر دسترسي مستقيم به سيستم عامل سرور را ندارد. از اين رو محدوديت در اين نوع ميزباني بيش از ساير سرويس های هاست به چشم می خورد اما از لحاظ قيمت اين نوع سرويس مقرون به صرفه ترين سرويس ميزباني وب مي باشد.
از لحاظ تقسيم بندي سرور؛ مانند ميزباني اشتراكي، در سرورهای مجازی نيز كاربران ديگري بر روي سرور قرار دارند و از آن استفاده مي كنند اما تعداد اين كاربران به مراتب كمتر از سرويس هاي اشتراكی ميزباني بوده و به این ترتیب منابع سخت افزاري بيشتري نيز در اختيار كاربران قرار داده مي شود. معمولا اساس كار سرورهاي مجازي به اين صورت است كه CPU بين تمامي كاربران به اشتراك گذاشته مي شود اما ساير رسانه هاي ذخيره سازي از جمله Ram به صورت جدا براي هر كاربر در نظر گرفته مي شوند. مثلا اگر دو كاربر بر روي سرور قرار داشته باشند، براي هر دو يك Ram با حافظه 1GB به صورت جداگانه در سرور تعبيه مي شود. ساير سخت افزارهاي موجود بر روي سرور مثل Motherboard، Power و ... نيز طبيعتا به صورت اشتراكي به تمامي كاربرها سرويس دهي مي كنند.
از ديگر تفاوت هاي مهم میزبانی اشتراكي و سرورهاي مجازي در نحوه مديريت منابع تخصيص يافته به كاربر مي باشد. بر خلاف سرويس هاي اشتراكي كه مديريت ميزباني خود را توسط كنترل پنل انجام مي دهند كاربران سرورهاي مجازي به سيستم عامل سرور نيز دسترسي دارند. (اين دسترسي در سرويس هاي ويندوزي با عنوان دسترسي Admin و در سرويس هاي لينوكسي با عنوان دسترسي Root شناخته مي شود) حال ممكن است اين سوال پيش بيايد كه چگونه چند كاربر همزمان از يك سرور استفاده مي كنند، به سيستم عامل سرور نيز دسترسي دارند اما در كار يكديگر اختلال ايجاد نمي كنند؟ پاسخ اين است كه در سرورهاي مجازي به تعداد كاربران نيز سيستم عامل بر روي سرور قرار دارد. اين سيستم عامل ها كه با استفاده از نرم افزارهاي مجازي ساز بر روي سرور نصب مي شوند مستقل از يكديگر بوده و تداخلي در كاركرد يكديگر ايجاد نمي كنند. مزيت دسترسي به سيستم عامل اين است كه كاربر معمولا محدوديتي در استفاده از نرم افزارهاي مورد نياز نداشته و هر نرم افزاري را در صورتي كه توسط سيستم عامل قابل پشتيباني باشد، مي تواند بر روي سرويس خود نصب كند. سرويس هاي سرور مجازی نيز خود عمدتا به دو نوع اصلي تقسيم مي شوند.
سرويس (VPS (Virtual private server كه راجع به آن صحبت شد و سرويس (VDS (Virtual Dedicated Server كه با عنوان سرور مجازي اختصاصي نيز شناخته مي شود. تفاوت اصلي VPS و VDS در نحوه اشتراك گذاري CPU بين كاربران سرور مي باشد. در سرويس هاي VDS معمولا يك (يا حتي بيشتر) هسته از CPU به صورت اختصاصي در اختيار كاربر قرار مي گيرد و كاربران ديگر به هسته هاي اختصاص يافته به كاربران ديگر دسترسي نخواهند داشت اما در سرویس های VPS اينگونه نيست و تمام ظرفيت CPU بين تمامي كاربران به اشتراك گذاشته شده است و هر كاربر به ميزان مشخص شده در پلان سرويس خود مي تواند از CPU استفاده كند.
سرور اختصاصي (Dedicated Server)
نحوه مديريت سرويس قرار داده شده در اختيار كاربران در سرورهاي اختصاصي دقيقا مانند سرورهاي مجازي است. يعني كاربر با استفاده از ريموت مي تواند به سيستم عامل سرور مورد نظر متصل شده و آن را مديريت نمايد. اما در خصوص منابع سخت افزاي يك تفاوت عمده بين سرورهاي مجازي و اختصاصي وجود دارد. در سرورهاي اختصاصي بر خلاف سرورهاي مجازي اشتراكي محدودیتی در منابع سخت افزاري در نظر گرفته نمی شود. بدين صورت كه يك سرور به صورت فيزيكي و كامل در اختيار كاربر قرار داده مي شود و كاربر مي تواند مطابق ميل خودش آن را مديريت كند. در سرورهای اختصاصی هيچ گونه محدوديتي در استفاده از منابع براي كاربر وجود ندارد و كاربر تا جايي كه سخت افزار سرور توان و قدرت پردازش داشته باشد مي تواند از آن استفاده كند. به عنوان مثال اگر Ram سرور 16GB باشد كاربر مجاز به استفاده از تمامي 16GB اين Ram بوده و از اين نظر محدوديتي براي او وجود نخواهد داشت.
برتري هاي سرور مجازي نسبت به سرور اختصاصي:
- قيمت مناسب تر
- امكان استفاده از منابع چند سرور به صورت همزمان بدون نياز به قرارگيري سرورها در يك مكان و در نتيجه افزايش Uptime سرور (ميزباني ابري)
- انعطاف پذيري سخت افزاري (بدين معنا كه در سرورهاي اختصاصي در صورتي كه هر ميزان از سخت افزار مورد استفاده كاربر قرار نگيرد و بدون استفاده بماند، امكان حذف آن وجود ندارد و طبيعتا هزينه هاي پرداختي نيز تفاوتي نخواهد داشت اما در سرورهاي مجازي به ميزان نياز مي توان براي منابع سخت افزاري نيز سقف استفاده تعيين نمود.)
- امكان انتقال به سرور ديگر
برتري هاي سرور اختصاصي نسبت به سرور مجازي:
- قدرت سخت افزاري بالاتر (عدم اشتراك و محدوديت منابع سخت افزاري)
- امنيت بالاتر اطلاعات به دليل عدم دسترسي كاربران ديگر به سرور
- عدم بروز اختلال در سرور به دليل استفاده نامناسب كاربران ديگر
- عدم وجود هيچگونه محدوديت سرويس دهي از طرف شركت ارائه دهنده (به عنوان مثال در برخي از پلان هاي سرورهاي مجازي براي كاربران محدوديت هايي مثل تعداد دامنه قابل ميزباني بر روي سرور در نظر گرفته مي شود.)
- پهناي باند اينترنتي بيشتر