آشنایی با Metaverse (بخش اول)

اگر بتوانید دنیای مورد علاقه و دلخواه خود را بسازید چه احساسی خواهید داشت، این مفهوم متاورس است. ساخت جهانی مجازی با استفاده از تکنولوژی های برتر و اینترنت که هرکس آرزوی ساختن آن را دارد. در واقع دنیایی مانند آواتار دیگر چندان هم علمی تخیلی نیست. داستان ها تخیلاتی هستند که می توانند تحقق یابند و این تکنولوژی و اینترنت است که شرایطی را فراهم آورده تا داستان ها واقعی شوند. انقلابی بزرگ در سبک زندگی در راه است. اصطلاح metaverse جدید نبوده اما اخیرا شاهد افزایش محبوبیت این اصطلاح و حدس و گمان در مورد معانی آن در دنیای واقعی هستیم. متاورس را می توان طرحی مفهومی از جهانی سه بعدی، آنلاین و دائمی توصیف کرد که چندین فضای مجازی را در دل خود جای می دهد. افزون بر این، می توان آن را نسل بعدی اینترنت قلمداد کرد. دنیای متاورس به کاربران امکان می دهد در فضاهایی سه بعدی با هم کار، بازی و دیدار کنند و حتی مراودات اجتماعی داشته باشند.



متاورس کلمه جدیدی نیست در سال ۱۹۹۲ برای اولین بار در یک رمان علمی- تخیلی به این کلمه اشاره شد. نام این رمان تصادف برفی یا Snow Crash و نویسنده ی آن نیل استفنسون است. در این کتاب، منظور از متاورس یک دنیای مجازی پایدار است که در آن، تعاملات اجتماعی با استفاده از آواتارها و بازی های مجازی میسر می شود. دنیایی که در طول تاریخ ادبیات علمی تخیلی و سینما نیز بارها به تصویر کشیده شده است. اما ایده ی تبدیل متاورس به واقعیت، به مرور زمان و به ویژه با شکل گیری شبکه های اجتماعی و در راس آن ها فیسبوک توسعه یافته است. از دیگر نقاط عطف در تاریخ متاورس می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سال ۲۰۰۳ تولید بازی دنیای مجازی Second Life
• سال ۲۰۰۶ آغاز به کار شرکت روبلوکس به عنوان یک پلتفرم توسعه ی بازی های ویدئویی
• سال ۲۰۰۹ اختراع بیت کوین به عنوان اولین بلاک چین و ارز دیجیتال جهان
• سال ۲۰۱۲ اختراع NFT ها یا توکن های غیرقابل تعویض که از دارایی های مهم در متاورس محسوب می شوند.
• سال ۲۰۱۵ اختراع اتریوم به عنوان دومین بلاک چین بزرگ جهان با امکان اجرای قراردادهای هوشمند که تولید اپلیکیشن ها به صورت غیرمتمرکز را میسر می سازد.
• سال ۲۰۱۶ تولید هدست های VR آکیولس توسط فیسبوک
• سال ۲۰۲۰ راه اندازی متاورس دسنترالند بر بستر بلاک چین اتریوم
• سال ۲۰۲۱ تغییر نام فیسبوک به متا



در حال حاضر متاورس تنها طرحی مفهومی محسوب می شود و به طور کامل، پیاده سازی نشده است. اما برخی از پلتفرم ها دارای تعدادی از عناصر سازنده این حوزه جدید هستند. متاورس، طرحی مفهومی از یک فضای مجازی سه بعدی آنلاین است که می تواند تمامی کاربران را در تک تک جنبه های زندگی فردی شان به هم متصل کند. این فناوری نوپدید قادر است پلتفرم های مختلف را به هم پیوند دهد، درست مانند اینترنت که متشکل از وب سایت های مختلف است و با یک مرورگر می توان میان آن ها گشت و گذار کرد. متاورس ابر مجموعه ای از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت است. ممکن است با گرایشات Metaverse مانند بازی های ویدویی محبوب نظیر Roblox و Fortnite و Animal Crossing آشنا باشید. همانند یک شهربازی مجازی بدون محدودیت در اندازه و خلاقیت، کاربران در دنیای متاورس قادر به حرکت یکپارچه از یک مکان به مکان دیگر به همراه هزاران نفر دیگر، درون یک دنیای دیجیتال هستند. به لطف استفاده از کریپتو و بهره بردن از مفهوم توکن های غیر مثلی NFT متاورس چیزی متفاوت و فراتر از واقعیت مجازی است.



عناصر و بخش های اصلی را می توان در موارد زیر بیان کرد:

1. اینترنت: مهم ترین بخش metaverse اینترنت است اما اینترنت در این دنیا به صورت غیرمتمرکز و شبکه ای از کامپیوترها خواهد بود، بدون آن که کنترلش در دست سازمان و دولت خاصی باشد. انواع محتواهای باز رسانه ای شامل متن، ویدئو، صدا، تصویر، آیتم های سه بعدی

2. زبان برنامه نویسی: مانند HTML، JavaScript، WebAssembly و غیره که بتوان محتواهای رسانه ای را از طریق این زبان های برنامه نویسی پیاده سازی کرد.

3. انواع سخت افزارهای واقعیت مجازی: مانند عینک های واقعیت مجازی هوشمند

4. دفتر کل توزیع شده: DLT دفترهای کل توزیع شده برای شفاف سازی معاملات بین کاربران و ذخیره و نگهداری اطلاعات تراکنش ها

5. قراردادهای هوشمند: با استفاده از قراردادهای هوشمند تمام مبادلات و تراکنش ها با ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین، اتریوم، بایننس اسمارت چین و به صورت شفاف و بدون واسطه و کنترل انجام می شود.


چشم انداز متاورس این است که یک جهان مجازی اجتماعی، سه بعدی و متشکل از بسیاری از فضاهای مجازی سه بعدی به هم پیوسته را تشکیل دهد. قرار است متاورس جانشینی برای اینترنت امروزی باشد، نسل بعدی اینترنت. در واقع متاورس ارتباط بین جهان فیزیکی و جهان مجازی را آنگونه که افراد دوست دارند فراهم خواهد کرد، طوری که بتوانند در دنیایی که مورد دلخواهشان است گشت و گذار کنند. جهانی دیجیتال با ویژگی های منحصر به فرد است که در آن هرچه بخواهید وجود دارد و شما عناصر دنیای فیزیکی واقعی را با عناصر جهان مجازی ترکیب خواهید کرد. دنیای مجازی متاورس قابلیت تبدیل شدن به یک صنعت تریلیون دلاری را دارد، دنیایی برای سرگرمی تبلیغات و حتی برای برخی، مکانی برای کار کردن. متاورس توسعه دهنده اینترنت نیست، بلکه جانشین آن است و قرار است با استفاده از بلاک چین و برنامه های غیر متمرکز ساخته شود. سرمایه گذار خطرپذیر و مقاله نویس، Mathew Ball، در وب سایت خود نوشته است که متاورس به دروازه ای به سوی اکثر تجربیات دیجیتال، یک عضو کلیدی از تمام تجربیات فیزیکی و پلتفرم کار بزرگ بعدی تبدیل خواهد شد. به باور وی، این دنیا در آینده به نیروی محرکه ساخت نسل جدید شرکت ها، مشابه همان اتفاقی که در زمان آغاز محبوبیت اینترنت افتاد، تبدیل می شود.



پیش نمایش های بسیاری در مورد متاورس وجود دارد. در واقع هرکس متاورس را به شیوه متفاوتی برای خود به تصویر می کشد. اما به صورت کلی، همگی به دنیایی پویاتر اشاره دارند که در آن، دسترسی به هر امکانی به سهولت صورت می گیرد. در ادامه به کاربردهای متاورس میپردازیم:

1. آموزشی : شاید بتوان بهترین و سودمندترین رویکرد Metaverse را در رابطه با آموزش معنا کرد. در حال حاضر برای کسب تخصص در حیطه ای خاص، باید چند هزار ساعت آموزش حرفه ای گذرانده شود. این آموزش ها پراکنده هستند. کلاس های آنلاین، کلاس های حضوری، کتاب ها، جزوات، آزمایشات و همگی در بسترهایی جدا از هم ارائه شده اند. هم اکنون نیز برخی موسسات آموزش عالی در دنیا مانند دانشگاه های آلاباما، نیومکزیکو، دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، ویرجینیای غربی و مریلند اقدام به راه اندازی متاورس کرده یا در حال فراهم کردن مقدمات آن هستند. آن ها این کار را به کمک شرکت های شناخته شده ی این صنعت مانند متا انجام می دهند. متاورس های آموزشی می توانند بر بستر پلتفرم های موجود ساخته شده یا مستقل باشند.

2. سرگرمی : شاید بسیاری از سرگرمی ها باشند که در برهه هایی از زمان یا در موقعیت های مکانی خاص به آن ها دسترسی نداشته باشیم. برای مثال، اشخاصی که در مناطق استوایی زندگی می کنند، نمی توانند در محل زندگی خود، ورزش ها یا تفریحات زمستانی را داشته باشند. مگر اینکه به کشوری سردسیر سفر کنند. در متاورس همه چیز در هر زمان و مکانی ممکن است. صنعت سرگرمی یا Entertainment یکی از بزرگترین صنایع دنیا از نظر گردش مالی است. این صنعت از کنسرت های موسیقی و فیلم های سینمایی تا بازی های آنلاین را در بر می گیرد. در زمان حاضر نیز پلتفرم های متاورس عمدتا کارکرد بازی و سرگرمی دارند.

3. موسیقی : آهنگ های مورد علاقه مان را می توانیم دانلود کرده و روی گوشی هایمان داشته باشیم. می توانیم در کنسرت های حضوری یا آنلاین شرکت کنیم. اما ممکن است نتوانیم به موقع به کنسرت های موردعلاقه خود برسیم. کنسرت های آنلاین هم به اندازه کنسرت های واقعی لذت بخش نیستند.

4. خرید و تجارت : بیشتر اوقات نمی توان به کیفیت جنس اقلام در فروشگاه های آنلاین پی برد. گاهی اندازه لباس ها در خرید های آنلاین اشتباه از آب درمی آیند. در خریدهای فیزیکی نیز نمی توانیم تنوع بالایی داشته باشیم. در متاورس هیچ کدام از این محدودیت ها وجود ندارند. شما می توانید تمام اقلام موردنظر خود را برای خرید لمس کنید، جنس آن ها را بسنجید و بعد از اطمینان یافتن، خرید کنید. تمام طیف محصولی که شما خواستار آن باشید، به صورت یک جا در متاورس برای شما آماده خواهند شد. امروز و در میانه ی سال ۲۰۲۳، بیش از هر زمان دیگری مدل اداره ی کسب و کار دورکاری، به کار گرفته می شود. بیماری کرونا علی رغم همه ی تاثیرات منفی اش یکی از عوامل اصلی چنین تغییری بود. برگزاری جلسات آنلاین در زوم، الوکام، گوگل میت یا دیگر پلتفرم های رویداد آنلاین، امروزه به یک روال معمول در بسیاری از کسب وکارها تبدیل شده است. این واقعیت، زمینه ساز ورود متاورس به دنیای کسب وکار و تجارت محسوب می شود.

5. کنفرانس : کنفرانس ها نیز مانند کنسرت ها می توانند به صورت حضوری یا آنلاین برگزار شوند. اما محدودیت های حضور فیزیکی و حضور آنلاین در ویدئو کنفرانس ها نیز وجود دارد. بنابراین می توان به تجربه ای برتر در رابطه با برگزاری چنین رویدادهایی در متاورس فکر کرد. به طوری که آواتار افراد در جلسات حاضر می شوند و تجربه ای ملموس را رقم می زنند.



تکنولوژی های بکاربرده شده در Metaverse متاورس به دلیل فناوری های خاصی امکان پذیر شده و در حال حاضر کل آینده زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است. ما در زیر شما را با ۷ فناوری کلیدی که به متاورس نیرو می دهند، آشنا می کنیم:

• بلاک چین

فناوری بلاک چین زیربنای متاورس را تشکیل می دهد، زیرا اکثر اپلیکیشن ها روی بلاک چین اجرا می شوند. بلاک چین بستری را برای عدم تمرکز و شفافیتی فراهم می کند که برای عملکرد متاورس ضروری است. فناوری بلاک چین به توسعه دهندگان کمک می کند تا چندین عملکرد مانند تأیید مالکیت دیجیتال، انتقال ارزش، حاکمیت، قابلیت جمع آوری دیجیتال، دسترس پذیری و قابلیت همکاری را با یکدیگر ادغام کنند. این فناوری دارای چندین مزیت است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. بلاک چین دارای دفتر کل توزیع شده ای است که همه تراکنش ها در آن ذخیره می شوند. علاوه براین، داده ها در پایگاه داده غیرمتمرکزی ذخیره می شوند که احتمال پیگیری آن ها بسیار کم است.

2. بلاک چین ها اساساً اطلاعات را در گروه هایی که به عنوان بلوک شناخته می شوند، جمع آوری و ذخیره می کنند. این بلوک ها دارای فضای ذخیره سازی محدودی هستند و زمانی که به طور کامل پر شوند، بسته می شوند. سپس این بلوک پر شده با بلوک های پر شده قبلی مرتبط می شود و زنجیره ای از داده ها را تشکیل می دهد که به نام بلاک چین شناخته می شود.

3. یکی دیگر از مزایای بلاک چین این است که امکان دستکاری هیچ فرایندی در بلاک چین وجود ندارد و همین موضوع شفافیت را برای متاورس به ارمغان می آورد.


• ارزهای دیجیتال

تا به اینجا به ارزهای دیجیتال، اشارات کوتاهی شد، اما اگر بخواهیم پا را فراتر گذاریم و باز هم دقیق تر بدانیم که متاورس چیست، باید موضوع ارزهای دیجیتال را مفهومی بنیادی در متاورس ارزیابی کنیم. متاورس، جهانی تعاملی است و باید نقل و انتقالات مالی در آن صورت بگیرد. اما طبیعتاً نمی توان در Metaverse هم با دلار و یورو معامله کرد. بنابراین اقتصاد در متاورس، صرفاً با ارزهای دیجیتال صورت خواهد گرفت. ارزهای دیجیتال می توانند رویکردهای زیر را در متاورس داشته باشند


• اثبات هویت

در متاروس هیچ نهاد مرکزی یا حکومتی نمی تواند احراز هویت افراد و کنترل آن ها را به دست بگیرد. Metaverse نیز مانند ارزهای دیجیتال، بر پایه ی تمرکز گریزی بنا خواهد شد. بنابراین برای اثبات هویت در دنیایی که نظارتی در آن صورت نمی گیرد، باید راه حل خلاقانه تری برای اثبات هویت کاربران در آن وجود داشته باشد. چون کاربران دارای شخصیت و هویت هستند و قرار نیست که خود را در متاورس گم کنند. ارزهای دیجیتال بر پایه شبکه بلاک چین خود می توانند اثبات هویت کاربران در متاورس را ممکن سازند. این کار مانند اثبات تراکنش ها در زنجیره های داده ای بلاک چین خواهد بود.


• مبادلات مالی

همان طور که قبلاً هم اشاره کردیم، نقل و انتقال پول در متاورس با ارزهای دیجیتال انجام می شود. بنابراین اقتصاد کریپتوکارنسی ها به متاورس تعلق خواهد داشت. ارزهای دیجیتال در دنیای واقعی، ماهیت سرمایه گذاری به خود گرفته اند، در حالی این ارزها با هدف تبدیل شدن به پول های رایج به میدان آمدند. Metaverse می تواند ایده آل ترین بستر ممکن برای ارائه ی ارزهای دیجیتال به عنوان پول های رایج باشد.


• مالکیت

طبیعتاً در هر جهانی، حق مالکیت برای افراد وجود خواهد داشت. اما در متاورس، مالکیت نمی تواند با سندهای منگوله دار همراه باشد. به همین خاطر، مسئولیت مالکیت در متاورس را نیز می توان به زنجیره ی غیرقابل نفوذ و دستکاری ارز دیجیتال واگذار کرد. به خصوص، با طراحی و عرضه توکن های غیرمثلی NFT این امر بسیار خلاقانه صورت خواهد پذیرفت.

• واقعیت مجازي

یکی از فناوری های جالب به کار برده شده در متاورس، واقعیت مجازی است. واقعیت مجازی یا Virtual Reality که به اختصار به آن VR گفته می شود، به دنیایی دیجیتالی اشاره دارد که کاربر می تواند به آن ورود کرده و با اشیاء و اتفاقات موجود در آن ارتباط برقرار کند. این مهم در حال حاضر به کمک عینک های واقعیت مجازی ممکن است. احتمالاً شما نیز عینک های واقعیت مجازی را بر سرتان قرار داده اید. اگر این تجربه را داشته باشید، می دانید که پس از بر سر گذاشتن عینک VR، با حرکات سر، گردن و دیگر اعضای بدن خود می توانید محیط بازی را کنترل کنید. در واقع شما به واسطه عینکی مخصوص، وارد دنیایی دیجیتالی می شوید و می توانید در این دنیا تجربیات متفاوتی داشته باشید.

• واقعیت افزوده

واقعیت افزوده یا Augmented Reality که به اختصار به آن AR هم گفته می شود، در کنار واقعیت افزوده، VR، می تواند دیگر ابزار تحقق در Metaverse باشد. واقعیت افزوده، همان طور که از نام آن هم پیداست، ماهیت اضافه کنندگی دارد. یعنی عاملی را به دنیای ما اضافه می کند که می تواند کاراکتر یا شی ای دیجیتالی باشد.



با ظهور هر فناوری جدید و گسترش آن در بین کاربران، شرکت هایی که به دنبال پیاده سازی آن هستند، با چالش ها و انتقادات از سوی افراد دلواپس از آن فناوری مواجه می شوند. ترس از گسترش متاورس برای غلبه بر تمام جنبه های زندگی انسان از جمله موارد یاد شده است. این افراد اعتقاد دارند که اگر کاربر بتواند دنیایی در Metaverse بسازد که دنیایی عاری از مشکلات باشد، خانه و شهر ایده آل خود را در آن بسازد، به جاه طلبی های شخصی خود دست یابد و تنها دوستان مشابه خود را ملاقات کند، زندگی واقعی کاربر ممکن است بدون آنکه خود متوجه شود، برای او تبدیل به یک کابوس شود؛ البته، ساختن دنیای ایده آل و رؤیایی شاید برای عده ای که با مشکلات زندگی مواجه شده اند جذاب باشد تا بتواند پناهگاهی برای آن ها باشد اما وقتی مردم از مواجهه با حقیقت و سرنوشت خود سرباز زنند و تلاشی برای بهبود شرایط خود نکنند، انسان رشد نخواهد کرد. علاوه بر آن، حریم خصوصی و حفاظت از داده ها نیز از جمله چالش هایی هستند که فناوری متاورس با آن روبه رو است. در زمانی که شرکت ها برای ارائه خدمات بهتر به دنبال شخصی سازی تجربیات مشتریان هستند، آن شرکت ها نیاز به اطلاعات بیش تری در مورد کاربران دارند و همین امر باعث می شود تمام خصوصیات شخصی و رفتاری افراد مشخص شده و در دنیای مجازی ثبت شود و افراد را در برابر جرایم سایبری آسیب پذیر کند.


متاورس به عنوان شبکه ای از جهان های مجازی منحصر به فرد با کارکردهای مختلف تعریف می شود که بلاک چین و ارزهای دیجیتالی به یکی از بخش های مهم در آن تبدیل شده اند. از زمانی که مارک زاکربرگ نام فیسبوک را به Meta تغيير داد، توانست توجه بسیاری از افراد فعال در حوزه ارزهای دیجیتال را به متاورس جلب کند. یکی از فعالیت هایی که درهای سرمایه گذاری را در متاورس برای کاربران باز کرد، خرید ارزهای دیجیتالی است که در این حوزه ایجاده شده اند. کاربران می توانند با استفاده از ارزهای دیجیتال در حوزه متاورس، زمین ها و ساختمآن های مجازی خریداری کنند و با فعالیت روی زمین ها و ساختمان ها درآمد کسب کنند. این عملیات از طریق مبادله ارزهای دیجیتال انجام می شود که می توان از طریق بازی های این حوزه به دست آورد و یا آن ها را از صرافی ها خریداری کرد.


پنج رمز ارز معروف پروژه متاورس

• APE نماد اختصاری ارز دیجیتال ApeCoin است و درحال حاضر در رتبه 35 بازار ارزهای دیجیتال قرار دارد. این توکن مبتنی بر استاندارد ERC-20، روی شبکه اتریوم راه اندازی شده است.
• نماد اختصاری ارز دیجیتال دیسنترالند، MANA است. توکن بومی پروژه دیسنترالند به شمار می آید. دیسنترالند یک پروژه متاورسی است که دارای سه توکن به نام های MANA، LAND و ESTATE است.
• Sand نماد اختصاری ارز دیجیتال سندباکس است. رمزارز سند با استاندارد ERC-20، روی شبکه اتریوم راه اندازی شده است. سندباکس یک پروژه متاورس است که کاربران می توانند با انجام بازی آن به درآمد برسند.
• AXS نماد اختصاری ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی است. توکن AXS براساس استاندارد ERC-20، روی شبکه بلاک چین اتریوم طراحی و پیاده سازی شده است. گیمرها با بازی Axie Infinity می توانند توکن AXS را کسب کنند.
• THETA نماد اختصاری ارز دیجیتال Theta Network است. THETA در ابتدا روی شبکه اتریوم راه اندازی شد ولی درحال حاضر از شبکه بلاک چین خود با نام Theta Network استفاده می کند.