توزیع لینوکس سیستم عاملی بر پایه هسته لینوکس یا دیگر هسته های لینوکس است، معمولاً توزیع های لینوکس دسکتاپ شامل اجزای اصلی سیستم عامل و پخش وسیعی از نرم افزارهای کاربردی مانند پردازشگرهای متنی، صفحه گسترده ها، پخش کننده های چند رسانه ای، برنامه های پایگاه داده میباشد. در ابتدا که توزیع های لینوکس وجود نداشت کاربر لینوکس میبایست همانند یک کارشناس حرفه ای یونیکس اطلاعات کامل در خصوص کتابخانه ها و برنامه های اجرایی و جزئیات مهمی درباره پیکربندی و جایگاه فایل ها را کسب کرده تا امکان استفاده از لینوکس را داشت. از جنبه کاربردی لینوکس داشتن تعداد زیادی از محیط های دسکتاپ میباشد که کاربران را قادر می سازد تا بسته به علایق و عملیات مدنظر یک محیط دسکتاپ یا Desktop Environment مناسب را انتخاب کنند. یکی از معروف ترین توزیع های لینوکس را میتوان لینوکس فدورا Fedora
نام برد که در این مقاله قصد بر آن است تا شناخت مناسبی از این سیستم عامل ارائه گردد.
فدورا یا همان Fedora Core سیستم عاملی بر پایه Linux kernel است، این سیستم عامل توسعه یافته توسط انجمن Fedora Project و متعلق به Red Hat میباشد. فدورا نرم افزاری open source و بدون نیاز به لایسنس است، این مورد تنها عامل شهرت فدورا نیست بلکه این سیستم عامل به علت تمرکز بر روی نوآوری و یکپارچه سازی تکنولوژی و فناوری های جدید نیز محبوبیت بالایی را میان کاربران کسب نموده است. البته عمر ورژن های فدورا دوره زمانی کوتاهی دارند بطوری که هر 6 تا 8 ماه نسخه جدید این سیستم عامل برای کاربران تهیه میشود، حال این اتفاق باعث عدم قدرت بالای آن در نظر کاربران شده زیرا بدون شک به پشتیبانی و دریافت نسخه آپدیت آن در کوتاه مدت نیاز دارند. کارشناسان ارائه دهنده فدورا با استفاده از FedUp قابلیت تبدیل ورژن نسخه های قدیمی تر به جدیدتر را برای کاربران خود فراهم نموده اند.
ابتدا وارن توگامی در سال 2002 لینوکس Fedora را به عنوان یک پروژه دانشجویی شروع کرده و هدف اصلی ایشان فراهم کردن امکان استفاده از بسته های نرم افزاری RedHat برای تمامی کاربران بوده است، در این قالب کاربر میتواند نرم افزارهای مرتبط با این سیستم عامل را که به خوبی تست و آزمایش شدند را پیدا کرده سپس توسعه داده و مورد استفاده قرار دهد. تفاوت اصلی در بین لینوکس فدرورا و لینوکس ردهت داوطلبانه بودن آغاز پروژه فدورا میباشد، در صورتی که RedHat یک محصول تجاری و برنامه نویس های آن نیز مختصصان این شرکت بوده اند. با این وجود در نهایت پروژه لینوکس Fedora Core باعث مجذوب کردن کاربران شده که دلیل پیشرفت آن سیستم همکاری با توسعه دهندگان دیگر برپایه Open Source بودن آن است.
بعد از توقف لینوکس ردهت در اواخر سال 2003 پروژه Fedora Core رسماً کلید خورد البته لینوکس RedHat تنها نسخه از لینوکسی بود که شرکت ردهت بصورت تجاری از آن حمایت مینماید در حالیکه Fedora Core لینوکسی در راستای استفاده عموم میباشد. با گذشت زمان شرکت ردهت سرمایه گذاری بر روی فدورا را آغاز کرده و نسخه های جدید RedHat Enterprise بر اساس Fedora Core را به بازارهای جهانی عرضه نمود. نام Fedora Core از یک لینوکس قدیمی تر به نام Fedora که یک پروژه داوطلبانه بود و برای تولید نرم افزارهای مربوط به سیستم عامل لینوکس RedHat ارائه گردید و لوگویی که برای آن انتخاب شد نیز نمایی از طرح Shadowman سیستم عامل لینوکس ردهت میباشد.
بدلیل پشتیبانی فدورا از معماری ریزپردازنده های PowerPC، در سال 2008 نویسنده هسته لینوکس یعنی لینوس توروالدز از آن در پروژه های فراوانی استفاده نمود. این کارشناس در اواخر سال 2012 در مصاحبه با مجله Linux Format اعلام کرد از فدورا بر روی تمام سیستم های کامپیوتری استفاده کرده و در اواخر ۲۰۱۴ به استفاده از فدورا در صفحه گوگل پلاس خود نیز اشاره کرد. پس از انتشار فدورا ۲۱ تاکنون سه نسخه زیر نیز از این توزیع ارائه گردیده است:
1. نسخه ایستگاه کار با تمرکز روی رایانه های شخصی
2. نسخه سرور برای سرورها
3. نسخه اتمی برای رایانش ابری
باتوجه به هسته باز این سیستم عامل در دو نسخه Fedora Core که از طرف شرکت سازنده ارائه شده است و نسخه Fedora Extra که از طرف برنامه نویسان داوطلب بعنوانThird Party بسته نرم افزاری تهیه و توزیع شده اند.
معماری فنی سیستم عامل لینوکس Fedora
فدورا از پایه براساس Linux Kernel طراحی و کپی از دیگر نسخه های لینوکس نمیباشد، زادگاه اصلی آن آمریکا و از معماری های armhfp ،i686 ،x86 و x64 همچنین دسکتاپ های Enlightenment و GNOME و Ratpoison پشتیبانی می کند. ذات اصلی فدورا منبع باز و رایگان است حال بدون شک از مجوزها یا لایسنس های حاکم بر نرم افزارهای Open Source بصورت کاملاً رایگان پشتیبانی مینماید و به همین دلیل میان بهترین و محبوب ترین توزیع های لینوکس قرار گرفته است. دسکتاپ اصلی فدورا را میتوان GNOME نام برد و رابط آن با سیستم عامل نیز GNOME Shell میباشد، این سیستم عامل از سیستم مدیریت RPM package و بسته امنیتی Security Enhanced Linux نیز بهره میگیرد تا باعث اجرا و پیاده سازی سیاست های متنوع امنیتی و کنترل دقیق تر دسترسی ها گردد.
توزیع های مختلف فدورا به نام Fedora Spins شناخته شده اند که از لحاظ تخصصی برای حوزه های بازی، امنیت، طراحی، محاسبات علمی و رباتیک طراحی بخصوصی دارد، این عامل باعث افزایش محبوبیت این سیستم عامل شده بطوری که پدر لینوکس دنیا یعنی لینوس توروالدز علاقه خاصی به فدورا داشت و بر روی اکثر کامپیوترهای خود آنرا نصب کرده بود. باید خاطر نشان شد که بسته های اصلی فدورا به نام Delta RPM میباشد که نوعی از بسته های RPM متفاوت بین یک نسخه قدیمی و نسخه جدید هستند، این عامل در نهایت حجم بروزرسانی ها را در حد چشم گیری تا نود درصد کاهش داده و ترافیک اینترنت و زمان کمتری صرف مینماید. اهمیت بالای امنیت در فدورا آن را مجاب کرده تا به طور پیش فرض از اس ئی لینوکس استفاده کند و تمام بسته های خود را با ویژگی های امنیتی مانند position independent executable وMandatory Access Control به حالت کامپایل ارائه نماید.
با شناختی که از این سیستم عامل کسب کردیم حال میتوان قابلیت های Fedora را به موارد زیر دسته بندی کرد:
1. کاربری آسان
2. دارای بسته های نرم افزاری متعدد
3. پشتیبانی از پکیج های RPM
4. نصب آسان
5. بوت به صورت زنده یا LIVE
6. پشتیبانی از دسکتاپ های متعدد
7. متن باز و رایگان
8. استفاده از کرنل اختصاصی
9.پشتیبانی از نرم افزارهای Third-party
10. دارای پکیج اختصاصی جهت افزایش امنیت
11. دارای Repository متعدد