پایتون یک زبان برنامه نویسی همه منظوره، سطح بالا، شی گرا و مفسر است که توسط آقای Guido van Rossum که طراحی شده است.
دستورات اصلی این زبان بسیار کم است اما در مقابل کتابخانه توابعی که برای زبان پایتون در اختیار کاربران است گسترده و متنوع است.
نخستین بار در سال 1991 میلادی، آقای فان روسوم پایتون را با نسخه 0.9.0 منتشر کرد. در این نسخه کلاس هایی با خاصیت ارث بری، پردازش استثنا، توابع و انواع داده str ،dict و list توسعه داده شده است. همچنین در این نسخه ابتدایی، یک سیستم ماژول با الگوبرداری از ماژول -3 وجود داشت که به عنوان یکی از مهمترین پایه های برنامه نویسی پایتون توصیف می شود.
در زبان برنامه نویسی پایتون، از فاصله و جلو بردن کد برنامه برای مشخص کردن سطرهای کد استفاده می شود. به عبارت دیگر، تعدادی فاصله در ابتدای هر سطر خط کد قرار می گیرد و این تعداد در بلاک های کد درونی تر افزایش می یابد. در این حالت، کد برنامه به صورت خودکار ظاهر مرتبی دارد.
زبان برنامه نویسی پایتون، متن باز یا اپن سورس است و مدیریت آن بر عهده بنیاد نرم افزار پایتون است.
پایتون در ماه ژانویه 1994 به نسخه 1.0 ارتقا یافت. این نسخه شامل چند خصوصیت جدید ابزارهای برنامه نویسی تابع پذیر مانند lambda ،map ،filter ،reduce بوده است.
در سال 1995 نسخه 1.2 پایتون منتشر شد. در آن سال فان روسوم در موسسه CVVI مشغول به فعالیت بود. فان روسوم به فعالیت های خود در موسسه ملی تحقیقات و ابتکارات CNRI ادامه داد و در همان موسسه چندین نسخه جدید از پایتون را منتشر کرد.
در نسخه 1.4پایتون، چندین ویژگی جدید اضافه شد. از ویژگی های مهم می توان به الهام گرفتن از آرگومان های کلیدی ماژول -3 و همچنین پشتیبانی از اعداد مختلط اشاره کرد.
تا زمانی که فان روسوم در موسسه CNRI حضور داشت، پروژه "برنامه نویسی کامپیوتر برای هر کس" ( CP4E ) را ایجاد کرد تا اقشار مختلف مردم که دانش پایه برنامه نویسی دارند برنامه نویسی را بهتر یاد بگیرند. زبان برنامه نویسی پایتون به دلیل تمرکز بر روی بهبود کد برنامه نویسی خود، نقش مهمی را ایفا کرد. پروژه CP4E توسط شرکت دارپا سرمایه گذاری شد و از سال 2007 این پروژه متوقف گردید.
سال 2000 میلادی در شرکت BeOpen تیم کتابخانه باز پایتون تشکیل شد. در همان ایام، CNRI خبر انتشار نسخه 1.6 پایتون رسما اعلام کرد. نسخه های 1.6 و 2.0 پایتون وجه اشتراک زیادی داشتند. نسخه 2.0 پایتون توسط BeOpen منتشر شد. فان روسوم و دیگر توسعه دهندگان پایتون، بعد از انتشار نسخه 2.0، به ایجاد محتوای دیجیتال روی آوردند. BeOpen CNRI و FSF هسته پایتون را تغییر دادند تا با قوانین GPL سازگار شود.
یکی از طرح های توسعه پایتون، یکسازی رویدادهایی است که اطلاعات عمومی آن را پایتون به صورت سیستمی شرح و تولید می کند. این رویدادها، شامل پیشنهاد ها، توصیف ها، توضیح ها برای خصوصیات زبان است. شرکت PEP، تصمیم داشت همانند ابتدای کار پایتون، برای کلیه ویژگی های جدید، مستند سازی جامعی را انجام دهد. طرح های برجسته ای که وجود داشت توسط آقای روسوم، تجدید نظر و بسط داده می شد.
نسخه 3.0 پایتون در راستای رفع ایرادات و مشکلات هسته در نسخه 2 و همچنین حذف راهکارهای قدیمی منتشر شد.
نسخه 3 پایتون نمی تواند کدی که توسط پایتون 2 نوشته شده است را تحلیل نماید. این مشکل در حال حاضر توسط نرم افزار 2 to 3 حل شده است.
- تکینتر (این واسط گرافیکی به صورت پیش فرض همراه با نسخه های استاندارد پایتون ارائه می شود)
- پای کیوت
- PyGTK
- wxPython
- pyFLTK
- FXpy
- PyOpenGL
پایتون در سمینار C در استاندارد C89 به عنوان سی پایتون معرفی شد.
توسط سی پایتون می توان برنامه های پایتون را به کد بایت تبدیل کرده سپس توسط ماشین مجازی اجرا شود.
زبان برنامه نویسی سی پایتون با Library های بسیار زیاد، که ترکیبی از C و پایتون است، منتشر شده است. سی پایتون با نسخه های مختلف خود در اکثر سیستم عامل ها به خوبی کار می کند. شایان ذکر است توسعه پایتون نیز ابتدا توسط آقای "فان روسوم" بر روی سیستم عامل آمیب ( Amoeba ) در کنار سیستم عامل های یونیکس و مکینتاش انجام می شده است.
زبان برنامه نویسی پایتون بدون در نظر گرفتن پشته آن، شاخه ای از سی پایتون است که ریزبرنامه ها را اجرا کرده و استفاده از پشته حافظه ندارد. سی پایتون از GIL استفاده می نماید تا زمانی که برنامه پایتون بدون پشته، وابسته به سیستم عامل بوده و در هر ثانیه فقط به یک زیر برنامه مجوز اجرا را می دهد. به نظر می رسد پایتون بدون پشته بتواند روی همان پایگاه داده ای که سی پایتون اجرا می شود، اجرا شود.
جایتون با Jython علاوه بر تبدیل برنامه های پایتون به کد بایت جاوا، می تواند با هر ماشین مجازی جاوا اجرا شود؛ همچنین این امکان است که توابع کتابخانه ای کلاس جاوا را از برنامه پایتون استفاده نماید. آی رون پایتون از همین شیوه برای اجرای برنامه های پایتون روی ساختار دات نت استفاده می نماید.
طبق آمارهای جهانی، زبان برنامه نویسی پایتون در رده دوم بیشترین استفاده از زبان های برنامه نویسی دنیا قرار دارد. از جمله سایت ها یا نرم افزارهایی که کاملا یا بخشی از آنها توسط پایتون نوشته شده است عبارتند از اینستاگرام، نرم افزار بیت تورنت یا نرم افزار ارسال ایمیل Mailman