می خواهیم در این مقاله به صورت جزئی به بررسی انواع کنترل پنل های شناخته شده در حوزه هاستینگ بپردازیم، در ابتدا شاید این سوال برای شما پیش بیاید که کنترل پنل چیست و چه کاربردی دارد؟
کنترل پنل در هاستینگ شامل نرم افزاری تحت وب است که امکان مدیریت و تغییرات مختلف را بر روی فضای هاستینگ شما مهیا می سازد. در واقع می توان گفت Control Panel بخشی از واسط گرافیکی کاربر در ویندوز و یا لینوکس است که اجازهٔ مشاهده و تغییر از طریق برنامک‌ها، در مواردی چون افزودن و پاک‌کردن نرم‌افزار، کنترل حساب‌های کاربری، تغییر گزینه‌های دسترسی و یا ایجاد آدرس الکترونیکی و در مجموع مدیریت فضای هاستینگ را فراهم می‌سازد.
web hosting control panel ها به دو دسته ویندوزی و لینوکسی تقسیم بندی می شوند. امكاناتي كه يك كنترل پنل مدیریت سایت به كابر مي دهد بسته به نوع آن در انواع مختلف متفاوت است اما عموما كنترل پنل ها امكاناتي از قبيل: امكان مديريت فايل ها، ساخت اكانت FTP، ساخت و مديريت ايميل ها، تنظيمات مربوط به dns هاي دامنه ها و زير دامنه ها، ساخت و مديريت زير دامنه ها، طراحي و تغيير صفحات وب و نصب نرم افزارهاي تحت وب ، ساخت و مديريت ديتابيس و تهيه و بازگرداني بكاپ و .... را دارند. يكي از مهم ترين دلايل استفاده از كنترل پنل ها تقسيم سرور به بخش هاي كوچكتر از لحاظ سخت افزاري و نرم افزاري و به اشتراك گذاشتن آن بين كاربران مي باشد.
پنل هاي ميزبانی لینوکس فضایی است روی سرور هایی که سیستم عامل آنها مبتنی بر لینوکس است. این سرویس برای راه اندازی سایت می باشد. فایل ها و اطلاعات سایت در این سرویس قرار می گیرد و با اتصال یک دامنه به هاست می توان به اطلاعات داخل هاست دسترسی پیدا کرد.
برای استفاده از هاست لینوکس، نوع سیستم عامل سیستم شما مهم نیست چون معمولا کاربران این مورد را اشتباه می کنند که چون لینوکس است باید حتما روی سیستم خود لینوکس داشته باشند. میزباني لینوکس کاربرد خیلی بیشتری دارد تا هاست ویندوز و معمولا اسکریپت هایی که در اینترنت وجود دارند با هاستینگ لینوکس بهتر قابل استفاده هستند.
نمونه هايي از كنترل پنل هاي لينوكسي :
سی پنل (Cpanel) کنترلی پنلی بر مبنای unix است که یک رابط گرافیکی به همراه ابزار اتوماسیون در آن ارائه می شود تا فرآیند میزبانی یک سایت توسط آن تسهیل گردد. میلیون ها وب سایت در سراسر جهان سی پنل استفاده می کنند. Cpanel کنترل کاملی را به شما در مورد عملیاتی مانند ایجاد دیتابیس، مدیریت فایل های سایت، ایجاد اکانت ایمیل و پاسخگوی خودکار ارائه می دهد. Cpanel سه سطح ساختاری را ارائه می دهد. امکانات آن در سطوح نمایندگان، مدیران و کاربر نهایی وجود دارد تا بتوانند سایت را از جهت های مختلف و از طریق مرورگرهای استاندارد کنترل کنند. علاوه بر رابط گرافیکی، سی پنل دارای خط فرمان نیز می باشد که به فروشندگان نرم افزار، سازمان های وب هاستینگ و توسعه دهندگان اجازه می دهد تا فرآیندهای مدیریتی را به شکل اتوماتیک انجام دهند.
DirectAdmin یکی از قوی ترین و بهترین کنترل پنل های موجود برای سرورهای لینوکس می باشد. کاربران با استفاده از این نرم افزار می توانند تمام امکانات سایت خود را از جمله ایمیل ها، بانک های اطلاعاتی، FTP، آمار و ... مدیریت نمایند. از آنجایی که این نرم افزار کانادایی است، همانند کنترل پنل های آمریکایی مانند cPanel و ... از ریسک پایین تری نسبت به تحریم و قطع شدن لایسنس برخوردار است. بسیاری از مدیران سرور ها بعد از تحریم های اعمال شده روی cPanel به DirectAdmin مهاجرت کردند. در كل دايركت ادمين به دليل راحتي در استفاده ، سرعت بالا ، پايداري و عدم تحريم از جمله پنل هاي ميزباني معروف در بين كاربران مي باشد.
از جمله ی ناشناخته ترین کنترل پنل هایی كه مي توان به آنها اشاره نمود Lx Admin مي باشد که دربازار هاست ایران مورد استفاده قرار می گیرد اما لازم است بدانید به دلیل این که هزینه ی استفاده آن ناچیز است. در آینده شاید به عنوان بزرگ ترین رقیب Cpanel و plesk به شمار آید. این کنترل پنل قابل نصب بر روی لینوکس است و از امکانات کاملی برای مدیریت منابع وب سایت برخوردار است.
از جمله پنل هاي ميزباني لينوكس ديگري كه در بين كاربران به ندرت استفاده مي گردد مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
ISPConfig ، ispCP SysCP، Usermin ، Virtualmin، Cortex ، H-sphere ،InterWorx ،MachPanel Kloxo eXtend، webmin ،DotNetPanel ، ispCP، DTC، Technologie
كنترل پنل هاي فوق، عموما امكاناتي شبيه پنل هاي ميزباني توضیح داده شده دارند و ممكن است تنها در ظاهر كنترل پنل و يا سرعت و امكاناتي نظير اسكريپت هاي ارائه شده بر روي پنل و ... تفاوت داشته باشند.
میزبانی ویندوز بیشتر برای کسانی مناسب است که قصد استفاده از اسکریپت های asp یا asp.net و یا بانک اطلاعاتی (database) مایکروسافت یعنی همان sql server را داشته باشند.سرویس های هاستینگ ویندوز به دلیل رایگان نبودن ویندوز و نرم افزار های تحت آن و نیاز به خرید لایسنس برای آنها، نسبت به سرویس های میزبانی لینوکس قیمت و هزینه بیشتری دارند.
نمونه هايي از پنل هاي ميزباني ويندوز:
نرم افزاری محصول شرکت پاراللز ، کاربرد این نرم افزار مدیریت بر امکانات هاستینگ می باشد و به بیان دیگر، هلم کنترل پنل هاست می باشد. این کنترل پنل فقط بر روی سرور های ویندوز وجود دارد و با سایر سیستم عامل ها سازگاری ندارد. به دلیل توسعه این نرم افزار با استفاده از تکنولوژی ASP.NET ، عملکرد آن بر روی سرورهای ویندوز بسیار بهتر از سایر کنترل پنل های مشابه که با تکنولوژی های دیگر اجرا شده اند است.
این کنترل پنل دارای امکانات بسیاری است که مهم ترین آنها در زیر لیست شده اند: امکان backup & restore گرفتن از وب سایت خود، امکان بلوک کردن IP address، دسترسی به سرور در امنیت بالا و ... .
این کنترل پنل قابلیت پشتیبانی از چند زبان را دارد و همچنین مدیریت از DNS, ODBC را داراست. علاوه بر این امکان آمار گیری و مدیریت ایمیل و پوشه ها، پشتیبانی برای ثبت دامنه، پوسته های قابل برنامه ریزی از دیگر امکانات این کنترل پنل است.
نرم افزاری است که از محصولات شرکت swsoft (این شرکت بعدها در سال 2007 نام خود را به Parallels تغییر داد). گرچه این کنترل پنل امکان نصب بر روی هر دو سرور لینوکس و سرور ویندوز را دارا می باشد اما بیشتر روی سرور ویندوز اجرا می شود. این کنترل پنل دارای محیطی ساده برای مدیریت منابع سرور می باشد و بسیار کاربر پسند است. پنل پلسک دارای امکانات بسیار پیشرفته ای جهت مدیریت بر هاستینگ اختصاصی و میزبانی اشتراکی و مجازی می باشد. بسیاری از برنامه ها بر روی این سرور قابلیت تنظیم و نصب خودکار را دارند.