هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از فناوری های تحول آفرین قرن ۲۱، تأثیر عمیقی بر حوزه های مختلف گذاشته است. یکی از مهم ترین عرصه هایی که از هوش مصنوعی بهره می برد ، آموزش و یادگیری است. با گسترش فناوری های نوین، آموزش سنتی نیز دستخوش تغییرات بنیادینی شده و ابزارهای هوشمند به کمک معلمان و دانش آموزان آمده‌اند.
کاربردهای هوش مصنوعی در آموزش
هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل رفتارهای یادگیری دانش‌آموزان، محتوای آموزشی متناسب با سطح و سبک یادگیری آنها ارائه دهد. سیستم‌های تطبیقی (Adaptive Learning Systems) به دانش‌آموزان کمک می‌کنند با سرعت مناسب خودشان یاد بگیرند.هوش مصنوعی نقش کلیدی در اجرای این نوع یادگیری دارد،چون می تواند حجم عظیمی از داده های مربوط به عملکرد و رفتار یادگیری هر فرد را تحلیل کند و براساس آن،پیشنهادهایی هوشمندانه و اختصاصی ارائه دهد.
با استفاده از هوش مصنوعی، آزمون‌ها و تکالیف میتوانند به‌طور خودکار تصحیح شوند. این سیستم‌ها میتوانند حتی پاسخ‌های تشریحی را نیز تحلیل کنند و بازخورد فوری ارائه دهند.این ساده ترین نوع ارزیابی است.سیستم های AI می توانند بلافاصله پس از اتمام آزمون، پاسخ ها را بررسی و نمره دهی کنند و حتی عملکرد کلی دانش آموز را هم ارائه دهند.هوش مصنوعی با استفاده از پردازش زبان طبیعی می تواند پاسخ های متنی دانش آموزان را بخواند،ساختار،معنا،استدلال و ارتباط پاسخ با سوال را تحلیل کرده و نمره ای منطقی ارائه دهد.
ربات‌ها و چت‌بات‌های آموزشی به‌عنوان دستیار معلم عمل کرده و به سؤالات دانش‌آموزان پاسخ می‌دهند، منابع بیشتر ارائه می‌کنند و یادگیری را در خارج از کلاس نیز ادامه می‌دهند.آنها می توانند مانند یک مربی خصوصی در خانه،به سوال ها پاسخ داده و آموزش بدهند،تمرین طراحی کنند و حتی بازخورد ارائه کنند.مثلا اگر دانش آموز بپرسد"قانون سوم نیوتن چیست؟" دستیار مجازی بلافاصله با توضیح کامل، مثال و حتی تصویر پاسخ می دهد.این دستیارها میتوانند زمان بندی کنند،یادآور بفرستند و حتی به دانش آموز کمک کنند تا برنامه مطالعه بچیند.
تحلیل پیش‌بینانه برای بهبود عملکرد آموزشی
با تحلیل داده‌های یادگیری، هوش مصنوعی می‌تواند عملکرد دانش‌آموزان را پیش‌بینی کرده و به معلمان هشدار دهد تا در صورت نیاز، مداخلات آموزشی لازم را انجام دهند.تحلیل پیش بینانه یعنی استفاده از داده ها برای پیش بینی اتفاقات آینده.
دسترسی به آموزش برای افراد دارای نیازهای خاص
ابزارهای مجهز به AI مانند مبدل‌های متن به گفتار، ترجمه‌گرهای لحظه‌ای و ابزارهای بینایی ماشینی به افراد دارای ناتوانی‌های جسمی یا یادگیری کمک می‌کنند که به آموزش باکیفیت دسترسی پیدا کنند.هوش مصنوعی با فراهم کردن ابزارهای هوشمند و شخصی سازی شده،می تواند این موانع را برطرف کند و آموزش را برای همه قابل دسترس تر،عادلانه تر و موثرتر سازد.به عنوان مثال برای نابینایان و کم بینایان می تواند مطالب متنی را به صورت صوتی بخواند.
هوش مصنوعی، آینده آموزش را به سمت شخصی‌سازی، کارایی بیشتر و دسترسی گسترده‌تر هدایت می‌کند. اگرچه چالش‌هایی مانند حفظ حریم خصوصی و وابستگی بیش ازحد به فناوری وجود دارد، اما با سیاست‌گذاری مناسب می‌توان از ظرفیت‌های عظیم AI برای بهبود کیفیت آموزشی بهره‌برداری کرد.